(Chúa nhật XXXIV TN, năm C, lễ Thiên Vương Kitô)
Trên đầu Thập giá, nơi Chúa Giêsu bị đóng đinh, có ghi bảng bằng tiếng Híp-ri, La-tinh và Hy-lạp: INRI – Jesus Nazarenus Rex Judaeorum – Giêsu Nadarét là Vua dân Do Thái. Thấy vậy, các thượng tế của người Do Thái nói với ông Philatô: “Xin ngài đừng viết: Vua dân Do Thái, nhưng viết: Tên này đã nói: Ta là Vua dân Do Thái”. Tuy nhiên, ông Philatô trả lời: “Ta viết sao, cứ để vậy!” (Ga 19:22). Vô tình mà chính họ lại tôn vinh tử tội Giêsu là Vua. Thế mới độc đáo!
Quan niệm thời phong kiến như một mệnh lệnh bất di bất dịch: “Quân xử thần tử, thần bất tử bất trung”. Thời quân chủ, vua là Thiên Tử, mọi quyền hành nắm gọn trong tay, kể cả quyền sinh sát. Ngoài ra, đi đâu cũng có tiền hô, hậu ủng. Mọi sự sang trọng, quyền thế, ưu tiên,… đều dành cho vua. Ai muốn tâu với vua điều gì cũng không được nhìn “long nhan”, và không được tâu trực tiếp mà chỉ tâu cái bệ rồng Vua ngồi: “Muôn tâu bệ hạ”. Nhà vua độc quyền màu vàng, và cái gì của vua cũng đệm chữ “long” (rồng): Long nhan, long thể, long bào, long sàn, long xa, long đình,… Dù sướng từ trong trứng nước, nhưng rồi chính nhà vua cũng không tránh khỏi “long đanh” và “long đong” như bao thần dân khác!
Còn Chúa Giêsu, Vua muôn vua và Chúa các chúa, Hoàng đế của các hoàng đế, Thủ lãnh của các thủ lãnh, lại “được” người ta đội cho triều thiên là vòng gai nhọn và khoác cho chiếc áo choàng đỏ, và họ mỉa mai: “Kính chào Vua dân Do Thái!” (Ga 19:3), thậm chí họ còn vả vào mặt Ngài. Họ hạ nhục Chúa Giêsu đến tận cùng!
Thời Cựu ước, toàn thể các chi tộc Ít-ra-en đến gặp vua Đa-vít tại Khép-rôn và thưa: “Chúng tôi đây là cốt nhục của ngài. Ngay cả trước kia, khi ông Sa-un làm vua cai trị chúng tôi, chính ngài đã chỉ huy các cuộc hành quân của Ít-ra-en. Đức Chúa đã phán với ngài: ‘Chính ngươi sẽ chăn dắt Ít-ra-en, dân Ta, chính ngươi sẽ là người lãnh đạo Ít-ra-en’ ” (2 Sm 5:1-2). Và rồi toàn thể kỳ mục Ít-ra-en cũng đến gặp vua tại Khép-rôn. Sau đó, Vua Đa-vít lập giao ước với họ tại Khép-rôn, trước nhan Đức Chúa. Rồi họ xức dầu tấn phong Đa-vít làm vua Ít-ra-en (2 Sm 5:3). Xức dầu là dấu chỉ “công khai chứng nhận” một người nào đó với chức vụ và trách nhiệm nào đó, điển hình là phong vương. Ngày nay, Công giáo cũng vẫn theo truyền thống đó khi cử hành các bí tích theo nghi thức phụng vụ.
Xưa nay hiếm có người được vào nội cung triều đình của vua chúa trần gian, hoặc dinh tổng thống, người ta chỉ đứng xa mà ngắm nhìn cũng là “có phước” lắm rồi, thậm chí có mơ cũng chẳng thấy, huống chi đối với Thánh cung của Thiên Chúa. Vì thế, tác giả Thánh vịnh sung sướng thốt lên: “Vui dường nào khi thiên hạ bảo tôi: ‘Ta cùng trẩy lên đền thánh Chúa!’. Và giờ đây, Giêrusalem hỡi, cửa nội thành, ta đã dừng chân” (Tv 122:1-2). Hạnh phúc biết bao, ngỡ chỉ có trong mơ. Nhưng đó không phải mơ mà là sự thật ở đời thường. Hạnh phúc gấp bội theo cấp số nhân đấy!
Tác giả Thánh vịnh mô tả: “Giêrusalem khác nào đô thị được xây nên một khối vẹn toàn. Từng chi tộc, chi tộc của Chúa, trẩy hội lên đền ở nơi đây, để danh Chúa, họ cùng xưng tụng, như lệnh đã truyền cho Ít-ra-en. Cũng nơi đó, đặt ngai xét xử, ngai vàng của vương triều Đa-vít” (Tv 122:3-5). Đền Thờ là Nhà Chúa trên trần gian, thật hạnh phúc khi được đặt chân vào: “Một ngày tại khuôn viên thánh điện quý hơn cả ngàn ngày. Thà con ở cổng đền Thiên Chúa vẫn còn hơn sống trong trại ác nhân!” (Tv 84:11). Ngày nay, cuộc sống khá hơn, nhiều người muốn đã đến hoặc muốn được đến Ít-ra-en để đặt chân lên vùng đất mà Chúa Giêsu đã một thời sinh sống và thi hành sứ vụ: Thánh địa Giêrusalem.
Ai được vào Nhà Chúa thì được làm con cái Ngài. Thánh Phaolô mời gọi: “Anh em hãy vui mừng cảm tạ Chúa Cha, đã làm cho anh em trở nên xứng đáng chung hưởng phần gia nghiệp của dân thánh trong cõi đầy ánh sáng. Người đã giải thoát chúng ta khỏi quyền lực tối tăm, và đưa vào vương quốc Thánh Tử chí ái; trong Thánh Tử, ta được ơn cứu chuộc, được thứ tha tội lỗi” (Cl 1:12-14). Thật hạnh phúc biết bao khi chúng ta đang từ hố bùn lầy tội lỗi mà được Chúa kéo lên, được tẩy rửa và đặc biệt là được nhận làm con!
Đấng cứu vớt chúng ta không là VIP bình thường theo khái niệm thế tục, mà Đấng đó là Chúa của các chúa, Vua của các vua, vô thủy vô chung. Đấng đó là Chúa Giêsu, là Đức Kitô, Con Một Thiên Chúa: “Thánh Tử là hình ảnh Thiên Chúa vô hình, là trưởng tử sinh ra trước mọi loài thọ tạo, vì trong Người, muôn vật được tạo thành trên trời cùng dưới đất, hữu hình với vô hình. Dẫu là hàng dũng lực thần thiêng hay là bậc quyền năng thượng giới, tất cả đều do Thiên Chúa tạo dựng nhờ Người và cho Người. Người có trước muôn loài muôn vật, tất cả đều tồn tại trong Người. Người cũng là đầu của thân thể, nghĩa là đầu của Hội Thánh; Người là khởi nguyên, là trưởng tử trong số những người từ cõi chết sống lại, để trong mọi sự Người đứng hàng đầu” (Cl 1:15-18).
Thánh Phaolô giải thích ngắn gọn và súc tích: “Vì Thiên Chúa đã muốn làm cho tất cả sự viên mãn hiện diện ở nơi Người, cũng như muốn nhờ Người mà làm cho muôn vật được hoà giải với mình. Nhờ máu Người đổ ra trên thập giá, Thiên Chúa đã đem lại bình an cho mọi loài dưới đất và muôn vật trên trời” (Cl 1:19-20). Đức Kitô là Vua, nhưng không thị uy hoặc độc đoán như vua chúa trần gian. Vua Giêsu đã không quản ngại thí mạng sống vì thần dân, Giá Máu của Ngài đã minh chứng tất cả. Chắc chắn rằng, cả quá khứ và tương lai, không có một vị vua nào tương tự chứ đừng nói là giống Ngài.
Chúa Giêsu là Vua không ngai vàng, là Đệ Nhất Hàn Vương, vì chẳng có ai có thể nghèo hơn Ngài: “Không có chỗ tựa đầu” (Mt 8:20; Lc 9:58). Vua chúa hoặc tổng thống nào cũng có lễ đăng quang, kể cả Giáo hoàng, nhưng Vua Giêsu không hề có lễ đăng quang, cứ cho là có “lễ đăng quang” thì lại chẳng giống ai: Bị treo trên Thập giá. Tiều tụy, te tua, tơi tả, thê thảm!
Dân chúng ngơ ngác đứng nhìn, không biết có được mấy người mủi lòng! Còn các thủ lãnh thì buông lời cười nhạo: “Hắn đã cứu người khác, thì cứu lấy mình đi, nếu thật hắn là Đấng Kitô của Thiên Chúa, là người được tuyển chọn!” (Lc 23:35). Ngay cả bọn lính tráng cũng chế giễu Ngài, chúng lại gần đưa giấm cho Ngài uống, và chúng thách thức: “Nếu ông là vua dân Do Thái thì cứu lấy mình đi!” (Lc 23:37). Nhưng Ngài vẫn im lặng và bất động. Trước mặt phàm nhân, Vua Giêsu thua trắng, chiến bại hoàn toàn. Thế nhưng không phải như vậy, họ hoàn toàn ngộ nhận vì thiển cận!
Thật lạ, có một tử tội chung số phận với Chúa Giêsu lại có động thái khác thường. Đó là “người gian phi sám hối”, chúng ta quen gọi là “người trộm lành”. Thực ra anh ta là tướng cướp khét tiếng, đại ca thứ thiệt, dân “an chị” chính hiệu chứ không phải loại cướp cạn “tép riu”, vì thế mới đáng tử hình chứ!
Nhưng một tay “bạn tù” với anh ta bị treo trên thập giá chiều hôm đó, hắn cũng nhục mạ Chúa Giêsu: “Ông không phải là Đấng Kitô sao? Hãy tự cứu mình đi, và cứu cả chúng tôi với!” (Lc 23:39). Chết tới nơi mà còn ngông cuồng, vẫn cố chấp, không chịu “mở mắt” mà nhận biết cái sai của mình. Tội này mới đúng là “tội tày trời”, không ai có thể cứu hắn!
Một số người trong chúng ta cũng có “tầm nhìn” như tên-trộm-ác này. Họ thiển cận, không chịu ráng “mở mắt” để nhìn vấn đề cho thấu đáo, cố chấp, thủ cựu, không chịu nhìn rộng hơn “cái bóng” của mình, hoặc không đủ “tầm” để nhìn xa trông rộng, thế nên nhận xét của họ cũng phiếm diện. Thiển cận sinh độc đoán, độc đoán sinh ích kỷ, ích kỷ sinh tự tôn – lúc nào cũng cho mình là “number one” (số dzách, số một). Họ “mù” mà cứ tưởng mình “sáng mắt”. Tên-trộm-ác là thế, không chịu nhận mình tội lỗi mà còn “gân cổ” thách thức và nguyền rủa Đức Kitô. Ngài thấy tên này “dở hơi”, loại “tép riu”, hạng “trẻ ranh” vắt mũi cưa sạch nên Ngài chả thèm hé môi nửa lời. Nói với hạng người cố chấp thì cứ nói với đầu gối còn hơn!
Nhưng tên-cướp-tốt-bụng (tên “cúng cơm” là Dismas hoặc Dimas) lên tiếng: “Mày đang chịu chung một hình phạt, vậy mà cả Thiên Chúa, mày cũng không biết sợ! Chúng ta chịu như thế này là đích đáng, vì xứng với việc đã làm. Chứ ông này đâu có làm điều gì trái!” (Lc 23:40-41). Như thế mới là “mắt sáng”, là anh hùng, can đảm, nói thẳng nói thật chứ không hèn nhát mà che đậy hoặc giấu giếm sự thật. Rồi anh ta thưa với Đức Giêsu: “Ông Giêsu ơi, khi ông vào Nước của ông, xin nhớ đến tôi!” (Lc 23:42). Tên cướp này thực sự có “trình độ”, xứng danh “anh chị” lắm. Anh ta đã “nhìn” rõ Tử Tội Giêsu thực sự là VIP đặc biệt nên mới xin như vậy. Giỏi. Chính anh ta giỏi nên mới đủ trình độ thấy Chúa Giêsu là “siêu nhân” thực sự.
Và Vua Giêsu nhẹ nhàng nói với anh ta: “Tôi bảo thật anh, hôm nay, anh sẽ được ở với tôi trên Thiên Đàng” (Lc 23:43). Có lẽ không ai may mắn và sung sướng hơn tướng cướp Dismas, vì dù tội lỗi tày trời, nhưng anh biết nhận lỗi và ăn năn nên Chúa Giêsu tha thứ. Lòng Chúa Thương Xót chỉ cần thế thôi, còn tội to hay nhỏ không là vấn đề. Tên-cướp-tốt-bụng Dimas có điều rất “độc đáo” này: Cả đời anh ta chuyên đi ăn cướp, giờ lại “cướp” được cả Thiên Đàng. Khéo hết sức!
Lạy Thiên Chúa, xin mở mắt-linh-hồn để chúng con chân nhận Đức Kitô là Vua đích thực muôn đời và sống xứng đáng với niềm tin của chúng con. Xin Thánh Tử Giêsu cai trị linh hồn chúng con và đưa chúng con về Vương Quốc Trường Sinh, Ngài là Đấng cứu độ chúng con, là Đấng Hằng Sống, đồng hiển trị với Chúa Cha và Chúa Thánh Thần đến muôn đời. Amen.
TRẦM THIÊN THU