Có người sẽ nói rằng: việc “xức dầu” là của các đấng, các bậc, còn mình là giáo dân, phân biệt chi cho mệt. Thoạt nghe, cũng có lý, nhưng nếu, không phải vất vả lắm, cũng chẳng mất bao nhiêu thời gian, mà có thể tích lũy thêm được một ít hiểu biết về truyền thống, về đời sống đức tin của Hội Thánh, thì thiết nghĩ, bỏ công một chút để tìm hiểu về các loại “dầu” được dùng trong Phụng Vụ, cũng là một việc đáng làm, nên làm, nhất là trong bầu khí của những ngày Tuần Thánh.
Giúp nhớ tên các loại “dầu” trong Phụng Vụ
Trong Phụng Vụ, chúng ta có các loại “dầu” sau:
Dầu được làm phép:
(1) Dầu dự tòng: OS (Oleum Sanctum) hoặc OC (Oleum Catechumenorum)
(2) Dầu bệnh nhân: OI (Oleum Infirmorum)
Dầu được thánh hiến: SC (Sacrum Chrisma)
Trong các Lớp Giáo Lý Vỡ Lòng, các Soeur thường có những câu vè để giúp các bé dễ nhớ bài học: liên quan tới việc phân biệt các loại “dầu” được dùng trong Phụng Vụ, có các câu vè như sau:
Dầu OS hoặc OC: Dầu Ông Sáu, dầu Ông Cha thoa dự tòng
Dầu OI: Dầu Ông I đi kẻ liệt (bệnh nhân)
Dầu SC: Dầu Siêu Chuẩn dành cho việc thánh hiến
Xức dầu trong Cựu Ước
ĐỨC CHÚA phán với ông Mô-sê: Ngươi sẽ xức dầu Lều Hội Ngộ và Hòm Bia Chứng Ước, bàn và mọi đồ phụ tùng, trụ đèn và các đồ phụ tùng, hương án, bàn thờ dâng lễ toàn thiêu và mọi đồ phụ tùng, vạc và đế vạc. Ngươi sẽ thánh hiến các đồ vật ấy; và các đồ vật ấy sẽ là một cái gì rất thánh: tất cả những gì chạm đến các đồ vật ấy sẽ là đồ vật thánh. Ngươi cũng xức dầu cho A-ha-ron và các con ông; ngươi sẽ thánh hiến họ làm tư tế phục vụ Ta. (Xh 30,26-230).
Các vua được xức dầu, như Đa-vít: Ông Samuel cầm sừng dầu và xức dầu cho Đa-vít, và Thần Khí của Thiên Chúa đã xuống trên Đa-vít từ hôm đó (x. 1Sm 16,13). Sau thời kỳ các vua, các vị được xức dầu là các thượng tế (x. Lv 4,3; 18,12). Sau cùng, các ngôn sứ cũng được xức dầu: Thần khí của ĐỨC CHÚA là Chúa Thượng ngự trên tôi, vì ĐỨC CHÚA đã xức dầu tấn phong tôi, sai đi báo tin mừng cho kẻ nghèo hèn… (x. Is 61,1).
Xức dầu trong Hội Thánh
Xức dầu được làm phép
Xức dầu OS hay OC, dầu dự tòng, câu vè giúp nhớ dầu OS hay OC này là “Dầu Ông Sáu, dầu Ông Cha thoa dự tòng”. Dầu OS hay OC được xức cho các dự tòng trước khi Rửa Tội, để qua việc xức dầu này, Hội Thánh xin Chúa ban sức mạnh cho các dự tòng biết chống lại tội lỗi và sự ác, tựa như người lực sĩ được xoa bóp dầu trước khi lên võ đài.
Xức dầu OI, dầu bệnh nhân, câu vè giúp nhớ dầu OI này là “Dầu Ông I đi kẻ liệt”. Dầu OI được dùng để xức cho các bệnh nhân. Hội Thánh xin Chúa xoa dịu thân xác các bệnh nhân, viếng thăm và làm cho các bệnh nhân được vững mạnh trong đức tin và niềm hy vọng, giải thoát và làm thuyên giảm những đau đớn, phù trợ những người chăm sóc, cứu thoát bệnh nhân, ban sự sống và sức khỏe cho họ.
Xức dầu được thánh hiến
Xức dầu SC, dầu được thánh hiến, câu vè giúp nhớ dầu SC này là “Dầu Siêu Chuẩn dùng để thánh hiến”, dầu này nhắc nhớ lại biến cố trong Cựu Ước, ông Mô-sê được Đức Chúa truyền: phải pha chế “dầu” theo một tiêu chuẩn, thật đúng là: “siêu chuẩn” bằng các hương liệu “siêu hạng” với một liều lượng chính xác như: năm ký mộc dược nguyên chất, hai ký rưỡi hương nhục quế; hai ký rưỡi hương quế thanh; năm ký quế bì, và bảy lít dầu ô-liu (x. Xh 30,22-25). Ngày nay, dầu SC là dầu có pha thuốc thơm và được Đức Giám Mục thánh hiến. Dầu này được xức cho các đồ vật như bàn thờ và nhà thờ trong dịp cung hiến bàn thờ và nhà thờ, và được xức cho người trong Bí Tích Rửa Tội, Bí Tích Thêm Sức, và Bí Tích Truyền Chức Thánh. Dầu SC (Sacrum Chrisma): “Chrisma” có gốc từ “Christos”, Đấng Ki-tô, Đấng được xức dầu, vì thế, người lãnh Bí Tích Rửa Tội được thánh hiến, để trở nên thụ tạo mới, sống một đời sống mới trong Đức Ki-tô; người lãnh Bí Tích Thêm Sức được thánh hiến, để trở nên chiến sĩ của Đức Ki-tô; Người lãnh Bí Tích Truyền Chức Thánh được thánh hiến, để trở nên một Đức Ki-tô khác (Alter Christus).
Thánh Lễ Truyền Dầu
Theo truyền thống, Thánh Lễ Làm Phép Dầu được cử hành vào sáng Thứ Năm Tuần Thánh tại Nhà Thờ Chánh Tòa Giáo Phận. Sở dĩ được gọi là Lễ Truyền Dầu, bởi vì, trong Thánh Lễ này, Đức Giám Mục sẽ thánh hiến dầu SC (Sacrum Chrisma): dầu thánh hiến, và làm phép dầu OS (Oleum Sanctum) hay OC (Oleum Catechumenorum): dầu dự tòng, và dầu OI (Oleum Infirmorum): dầu bệnh nhân. Trong Thánh Lễ này, có nghi thức “Rước Dầu Mới”, theo truyền thống: Bình Dầu SC sẽ được phủ khăn màu trắng, để chỉ sự trong sạch, thánh khiết, thánh hiến cho Thiên Chúa; Bình Dầu OS hay OC sẽ được phủ khăn màu xanh lá cây, để chỉ niềm hy vọng, sự sống mới trong Đức Ki-tô; Bình Dầu OI sẽ được phủ khăn màu tím đậm (violet), để chỉ sự ăn năn, thống hối, quay trở về với Chúa (với những người cận tử: là dọn mình chết lành). Sau Thánh Lễ, cả ba loại dầu này đều được cất giữ trong một tủ treo tường, được gọi là ambry. Dưới ánh sáng của Công Đồng Va-ti-ca-nô II, Tủ Đựng Dầu Thánh này đóng một vai trò quan trọng trong kiến trúc nhà thờ. Tủ Đựng Dầu Thánh có thời được đặt giản dị trong Phòng Thánh hoặc bên Bàn Thờ Phụ, nhưng bây giờ, ở nhiều nơi, Tủ Đựng Dầu Thánh được làm bằng thủy tinhh, và được đặt ngay trên gian cung thánh với đèn chiếu bên trong để giáo dân có thể thấy rõ các Bình Dầu Thánh.
Lễ Truyền Dầu còn có mục đích tưởng niệm việc Đức Giê-su lập Bí tích Truyền Chức Thánh, tấn phong một số người được tuyển chọn lên làm linh mục, ban cho các ngài quyền hành động nhân danh Đức Ki-tô để làm những việc, mà đúng ra, chỉ mình Thiên Chúa mới có thể làm, như tái diễn hy lễ của Đức Ki-tô trên Thánh Giá, tha tội cho con người...
Do vậy, Lễ Truyền Dầu liên quan trước tiên đến các Linh Mục. Trong dịp này, các Linh Mục Giáo Phận quy tụ về xung quanh Vị Chủ Chăn Giáo Phận để cử hành Thánh Lễ, trong đó, các ngài sẽ lặp lại Lời Thề Hứa trung thành với Sứ Vụ Linh Mục đã được trao phó với Đấng Bản Quyền. Điều này cũng đã được Công Đồng Va-ti-ca-nô II nhắc lại: “Giáo Phận là một phần Dân Thiên Chúa được giao phó cho một Giám Mục chăm sóc, với sự cộng tác của Linh Mục Đoàn, để nhờ liên kết với Vị Chủ Chăn của mình và qua ngài, Giáo Phận được tập trung trong Chúa Thánh Thần nhờ Tin Mừng và Thánh Thể, làm thành một Hội Thánh riêng biệt, trong một Hội Thánh Duy Nhất, Thánh Thiện, Công Giáo và Tông Truyền: có Đức Ki-tô hiện diện và hành động thực sự” (Sắc lệnh Christus Dominus, số 11).
Ước gì với những hiểu biết sơ bộ về các loại dầu được dùng trong Phụng Vụ, và ý nghĩa của ngày Lễ Truyền Dầu, chúng ta sẽ chủ động, tích cực, và ngày càng đi sâu hơn vào trong các truyền thống, và đời sống đức tin của Hội Thánh. Ước gì những nỗ lực cố gắng của chúng ta sẽ làm trổ sinh những hoa trái tốt đẹp cho bản thân mình và cho những người xung quanh, như lòng Chúa ước mong. Ước gì được như thế!
Tác giả bài viết: Emmanuel Nguyễn Thanh Hiền, OSB