Phan
Sa
Daãn
Ngay
tieáng khoùc khi môû maét chaøo ñôøi, con ngöôøi ñaõ bieåu loä moái töông quan,
cuøng bao noãi thao thöùc khaùt voïng. Töông quan ñeå ñöôïc ñaùp öùng moïi nhu
caàu, thao thöùc ñeå hy voïng tìm ra lôøi giaûi ñaùp cho nhöõng khaéc khoaûi,
ñeå nieàm vui ñöôïc thaêng hoa vaø laøm dòu vôi nhöõng öu tö phieàn muoän.
Rieâng ngöôøi kitoâhöuõ, thì nhôø ñöùc tin vaø aùnh saùng Tin möøng soi daãn
ñeå soáng moái töông giao vôùi Thieân Chuùa vaø tha nhaân cuõng nhö ñeå hoaøn
thieän baûn thaân. Hôn nöõa, con ngöôøi
coù tính noäi taâm, nghóa laø con ngöôøi coù khaû naêng chinh phuïc vaø xaây
döïng chính mình. Ñôøi soáng noäi taâm seõ giaûi phoùng con ngöôøi khoûi moïi
raøng buoäc töï nhieân ñeå vöôït ra khoûi chính mình vaø daâng hieán baûn thaân
cho Thieân Chuùa vaø tình yeâu tha nhaân. Vì theá, ñôøi soáng noäi taâm chæ coù
theå sinh hoa keát quaû khi con ngöôøi luoân thao thöùc ñöôïc tieáp caän vôùi
Thieân Chuùa, ñöôïc gaëp gôõ vôùi Ñaáng Sieâu Vieät, Ñaáng luoân yeâu thöông,
gaàn guõi vôùi con ngöôøi. Theá nhöng, vôùi baûn chaát yeáu ñuoái, nhieàu luùc
con ngöôøi cuõng chaúng nhaän ra chính mình, cöù luoân meät nhoaøi trong nhöõng
thao thöùc, baên khoaên, maø chaúng tìm ra muïc ñích cuoäc ñôøi “Chuùa ôû
trong con maø con laïi ôû ngoaøi con, Chuùa ôû vôùi con maø con ñaõ khoâng ôû
vôùi Chuùa” [1]
Caûm nghieäm taâm linh naøy phaùt xuaát töø moät ngöôøi ñöôïc coi laø “vó
nhaân” cuûa lòch söû nhaân loaïi vaø giaùo hoäi, qua bao thaêng traàm cuoäc
soáng, ñaõ vöôït thoaùt khoûi vuõng laày toäi loãi ñeå trôû veà vôùi Chuùa,
moät taâm hoàn coù moät con tim côûi môû, khieâm toán vaø chaân thaønh, muoán
chia seû cho haäu theá kinh nghieäm soáng treân haønh trình tìm kieám Chaân
lyù, ñoù laø thaùnh Augustino .
1.Sô löôïc tieåu söû
Thaùnh
Augustino sinh naêm 354 taïi
Thagaste (Baéc phi), cha cuûa ngaøi (Patricius) laø ngöôøi ngoaïi vaø cho ñeán
luùc gaàn cheát môùi ñöôïc laõnh bí tích Thanh taåy, traùi laïi meï cuûa ngaøi
(Monica) laø moät tín höõu ñaïo ñöùc, moät ngöôøi meï tuyeät vôøi ñaõ coù aûnh
höôûng raát lôùn treân cuoäc ñôøi Augustino. Trong thôøi gian laàm ñöôøng laïc
loái taïi Carthage, Augustino ñaõ gia nhaäp nhoùm Manike (chuû tröông thuyeát
nhò nguyeân) [2]
ñeå coá tìm ra yù nghóa cuoäc ñôøi vaø nguoàn goác cuûa thieän aùc, nhöng ngaøi
ñaõ thaát voïng vì giaùo thuyeát naøy khoâng giaûi ñaùp thoaû ñaùng. Nhôø ñôøi
soáng caàu nguyeän suoát 18 naêm tröôøng trong nöôùc maét cuûa meï ngaøi, cuoäc
ñôøi Augustino baét ñaàu chuyeån höôùng...; ngaøi say meâ nghieân cöùu trieát
hoïc taân Platon, tìm hieåu Kinh thaùnh, thaám nhuaàn nhöõng lôøi giaùo huaán
cuûa thaùnh Ambrosio, ñaëc bieät ngaøi noã löïc tham khaûo, hoïc hoûi lòch söû
ñôøi soáng caùc ñan só Aicaäp. Leã Phuïc sinh naêm 387, Augustino ñöôïc laõnh
nhaän bí tích Thanh taåy, ngaøi trôû veà Phi chaâu (388) vaø laäp moät tu vieän
taïi Thagaste, ñöôïc thuï phong linh
muïc naêm 391 taïi Hippone. Taïi ñaây ngaøi laäp theâm tu vieän nöõa. Khoaûng
naêm 395, Augustino ñöôïc taán phong giaùm muïc vaø trôû thaønh giaùm muïc
Hippone, ngaøi qua ñôøi vaøo naêm 430 vaø ñöôïc giaùo hoäi toân phong laø Tieán
Só giaùo hoäi. Lòch söû cuõng traân troïng vaø ñaõ taëng cho ngaøi nhöõng danh
vò thôøi danh nhö “Phöôïng Hoaøng Hippone; Tieán Só AÂn Suûng..vv”[3]
Augustino
vieát raát nhieàu saùch döôùi nhieàu theå vaên: giaûng thuyeát, bieän luaän,
chuù giaûi Thaùnh kinh...; ñaëc bieät cuoán Töï Thuaät (Confessions) nhö
laø moät noãi thao thöùc taâm linh maø thaùnh nhaân ñaõ thaân thöa vôùi Thieân
Chuùa trong kinh nguyeän vaø chieâm nieäm vôùi nhöõng suy tö saâu saéc veà
Trieát vaø Thaàn hoïc ñeå tìm ra leõ soáng ñích thöïc, ñeå
ñöôïc soáng trong aân suûng cuûa Thieân Chuùa vaø ñöôïc ñoàng hoaù vôùi Ngöôøi.
2. Ñi
tìm leõ soáng
Sau
cuù “vaáp” cuoäc ñôøi, Augustino ñaõ böøng tænh côn meâ, ngaøi quyeát taâm ñi
tìm yù nghóa ñích thöïc cuûa cuoäc ñôøi. Nhôø ñöùc tin, ngaøi ñöôïc thuùc baùch
bôûi noãi khaùt khao trôû veà nguoàn coäi cuûa phaän ngöôøi. Noãi khaùt khao
ñoù “laø khôûi ñaàu cho moät tieán trình ñi leân nguoàn coäi. Laø yeáu toá
chuyeån moät vaät coøn ôû trong tieàm naêng ñaït tôùi hieän theå” [4]Augustino
soáng vaø chaáp nhaän quy luaät taäp chuù (recueillement) khoâng ñöôïc
phaân taâm vaø muoán ñi vaøo ñôøi soáng noäi taâm, con ngöôøi phaûi tuaân theo
quy luaät thanh loïc (loi de purification), taùch rôøi nhöõng
yeáu toá haï ñaúng, loaïi boû nhöõng gì thuoäc veà thaân xaùc ñeå ñi vaøo hoàn,
phaûi noã löïc tröïc quan (intuition) ñeå trôû thaønh thaàn trí (esprit)
vaø nhaát laø ñaït tôùi söï xuaát thaàn (extase) ñeå trôû veà, soáng keát hieäp vôùi Thieân
Chuùa.
Ñaém
chìm trong aùnh saùng cuûa trieát hoïc taân Platon, Augustino ñöôïc soi loái
treân con ñöôøng tìm kieám Thieân Chuùa laø Ñaáng Duy nhaát, ngaøi döïa theo
nguyeân lyù nhaân quaû vaø nhöõng chaân lyù tröôøng cöûu cuøng vôùi nhöõng
chöùng lyù löông tri cuõng nhö caên cöù vaøo theá giôùi höõu hình ñeå khaúng
ñònh söï hieän höõu cuûa Thieân Chuùa “con tin Chuùa toái cao, toái caän
raát bí nhieäm vaø raát hieän taïi...” [5]
Thaät
vaäy, söï hieän höõu cuûa Thieân Chuùa, ñoái vôùi Augustino khoâng theå ñaët
thaønh nghi vaán ñöôïc, vì khi con ngöôøi xaùc tín söï hieän dieän cuûa baûn
thaân, laø khi con ngöôøi khaúng ñònh söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa:“Chuùa
döïng neân taïo vaät, Chuùa xinh ñeïp vì chuùng xinh ñeïp; Chuùa toát laønh
neân chuùng toát laønh, Chuùa hieän höõu vì chuùng hieän höõu..” [6]
Augustino neâu roõ baûn tính cuûa
Thieân Chuùa laø chaân lyù töï höõu, caùc öu phaåm cuûa Thieân Chuùa ñeàu hieän
höõu trong Ngoâi Lôøi. Augustino ñoàng hoaù theá giôùi yù nieäm (Platon) vôùi
Ngoâi Lôøi (Logos) nghóa laø Ngoâi Lôøi laø nguyeân nhaân moâ phaïm cuûa vaïn
vaät vaø vaïn vaät ñöôïc thoâng phaàn vaøo chính höõu theå cuûa Ngöôøi töùc laø
Thieân Chuùa. Hôn nöõa, duø Thieân Chuùa baát bieán tröôøng cöûu nhöng trí khoân
con ngöôøi vaãn coù theå nhaän ra Ngöôøi qua moïi coâng trình hieän höõu (Rm
1,20) Khi chieâm ngaém moïi kyø coâng saùng taïo cuûa Thieân Chuùa, Augustino
nhaän thaáy cuoäc soáng thaät sinh ñoäng, deã thöông, mang ñaäm aán tích cuûa
tình yeâu Thieân Chuùa. Ngaøi caûm nhaän ñöôïc söï taùc ñoäng cuûa Lôøi Chuùa:“Chuùa
ñaõ keâu goïi con ñeå hieåu bieát veà Ngoâi Lôøi – laø Thieân Chuùa ôû cuøng
Chuùa vaø cuõng laø Thieân Chuùa....Lôøi Chuùa thaät laø baát töû vaø vónh cöûu
nhö Chuùa maø ñoàng thôøi vaø töø muoân thuôû, Chuùa noùi leân moïi söï
Chuùa noùi, vaø ñöôïc taùc thaønh nhöõng gì Chuùa phaùn daïy phaûi ñöôïc taùc
thaønh; vaø Chuùa chæ taïo döïng nhôø Ngoâi Lôøi maø thoâi.” [7]
Trong söï chieâm ngöôõng thaùnh thieän ñoù, Augustino suy tö
Maàu nhieäm Nhaäp theå: “Ngoâi Lôøi ñaõ trôû neân ngöôøi phaøm”
(Ga1,14) vaø söï hieän höõu cuûa Ngoâi Lôøi laø Thieân Chuùa ñaõ coù töø muoân
thuôû nôi Thieân Chuùa vaø moïi vaät ñeàu nhôø Ngaøi maø thaønh söï. Augustino
xaùc tín: linh hoàn con ngöôøi duø laøm chöùng ñöôïc veà söï saùng, nhöng noù
khoâng phaûi laø söï saùng, maø laø Ngoâi Lôøi, ñoù laø Söï Saùng thaät soi
saùng cho theá gian.Vì ñaõ vaáp ngaõ vaø thaáy ñöôïc söï nguy hieåm cuûa boùng
toái toäi loãi seõ laøm cho cuoäc ñôøi con ngöôøi u aùm, maát haïnh phuùc, neân
Augustino khaúng ñònh: Aùnh saùng ñoù döïng neân con ngöôøi, ai bieát chaân lyù
laø bieát aùnh saùng ñoù, keû naøo bieát aùnh saùng ñoù laø bieát söï vónh
cöûu. Augustino ñaõ thoát leân: “OÂi chaân lyù vónh cöûu! OÂi vónh cöûu meán
yeâu! Chuùa laø Chuùa cuûa con, ngaøy ñeâm con khao khaùt Chuùa; Chuùa naâng
con leân ñeå xem caùi gì phaûi xem, nhöng con chöa theå xem thaáy gì ñöôïc.
Chuùa chieáu soi quaù maïnh vaøo con. Laøm choùi con maét heøn keùm cuûa con”[8] Luoân xao xuyeán nhö vaäy, vì Augustino
yù thöùc thaân phaän heøn yeáu cuûa con
ngöôøi vaø luoân ñaët mình tröôùc maët Chuùa vôùi nhöõng baên khoaên
cuûa vaán naïn: yù nieäm taïo döïng [9];
caùc quan nieäm sai laàm veà Thieân Chuùa, veà vónh cöûu vaø thôøi gian[10],
thaùnh nhaân caûm thaáy caàn phaûi noã löïc
soáng ñöùc tin troïn veïn: thôø phöôïng kính toân Thieân Chuùa, yeâu
meán tha nhaân thaät ñuùng möùc trong cuoäc soáng thöôøng ngaøy, ñoàng thôøi
tìm nhieàu phöông theá thieâng lieâng choáng laïi caùc ñam meâ xaùc thòt, aên
uoáng, kieàm cheá con maét, haõm deïp tính kieâu ngaïo traàn theá...; nhöõng
thöù maø Augustino cho raèng ñaõ vaø ñang laøm ngaøi chuøn böôùc treân con
ñöôøng hoaøn thieän, nhieàu luùc Augustino caûm thaáy huït haãng, boái roái,
cuoäc ñôøi thaät laø voâ nghóa. Ngaøi thaáy haäu quaû xaáu cuûa ñam meâ danh
voïng, lôïi loäc, ngaøi so saùnh mình vôùi ngöôøi aên xin: anh ta nhaûy nhoùt
vì say röôïu, coøn ngaøi vui veû vì thích danh voïng. Tuy nhieân Augustino ñaõ
kòp phaûn tænh: “ñieàu quan troïng laø phaûi tìm ra lyù do cuûa söï vui
möøng. Söï vui möøng cuûa hy voïng döïa treân ñöùc tin thì xa caùch söï vui
möøng hö aûo” [11]
vaø khieâm toán ghi nhaän lôøi chia seû cuûa ngöôøi baïn Nebridius: “haõy
xua ñuoåi nhöõng noãi baên khoaên hö aûo! Haõy taäp trung moïi noã löïc vaøo
vieäc tìm kieám chaân lyù” [12]
bôûi khi naøo con ngöôøi tìm ñöôïc Chaân lyù, thì luùc ñoù tìm ra leõ soáng
ñích thöïc. Leõ soáng ñoù ôû trong Thieân Chuùa - nguoàn maïch moïi aân suûng .
3. Soáng trong aân suûng
Nhieàu
luùc tuyeät voïng vì quaù khöù toäi loãi, baát an vì löông taâm aùy naùy, nhöng
Augustino luoân tin töôûng, thaønh taâm ca ngôïi tình yeâu bao dung cuûa Thieân
Chuùa vaø khaån naøi Thieân Chuùa tha thöù cho baûn thaân. Ngaøi caàu nguyeän “Laïy
Chuùa laø söï eâm dòu laønh thaùnh cuûa con, ngöôøi ta noùi gì khi noùi veà
Chuùa? Nhöng khoán cho nhöõng keû laøm thinh veà Chuùa, hoï laø nhöõng keû noùi
nhieàu, maø laïi laø nhöõng ngöôøi caâm” [13]
Bôûi
vaäy, nhöõng lôøi töï söï cuûa Augustino trong cuoán Töï thuaät ñeàu chöùa ñöïng yù nghóa cuûa lôøi taùn
tuïng, tuyeân xöng; khi taùn döông tình yeâu Thieân Chuùa, thì con ngöôøi ñöôïc ca ngôïi Ngoâi Lôøi, töùc
laø ca ngôïi ôn thaùnh hoaù, ngaøi caûm nghieäm“ aân suûng cuûa Ñöùc Kitoâ
laø moät nguyeân lyù haønh ñoäng, töï do vaø giaûi phoùng noäi giôùi cho con
ngöôøi” [14]
Augustino
ñaõ caûm nhaän:“con ngöôøi laø moät phaàn nhoû moïn trong taïo vaät cuûa
Chuùa, noù muoán ngôïi khen Chuùa..; duø mang nôi mình tính moûng doøn nhöng
Chuùa thuùc duïc con ngöôøi tìm söï vui thoaû trong vieäc ngôïi khen...; Chuùa
döïng neân con cho Chuùa, neân taâm hoàn chuùng con aùy naùy khoâng ngöøng, cho
tôùi khi ñöôïc nghæ yeân trong Chuùa”
[15]
Qua
taùc ñoäng cuûa aân suûng, Augustino caøng yù thöùc veà tình yeâu Thieân Chuùa
toaøn naêng, suy phuïc quyeàn laøm chuû cuûa Thieân Chuùa treân söï soáng vaø
yù chí cuûa con ngöôøi. Töø kinh nghieäm baûn thaân, Augustino luoân suy tö,
vaø taâm ñaéc khaùi nieäm “thoâng döï”: Thieân Chuùa laø nguoàn maïch moïi söï,
moïi söï thieän höõu haïn cuõng ñeàu do Thieân Chuùa, maø taát caû vieäc laøm
töï do cuûa con ngöôøi laø nhöõng vieäc thieän höõu haïn. Cho neân con ngöôøi
laø moät söï thoâng döï vaøo söï toát laønh cuûa Thieân Chuùa. Nhôø Thieân
Chuùa moïi söï thieän ñeàu ôû trong moãi moät ngöôøi chuùng ta. Bôûi vaäy,
Augustino aùp duïng cho baûn thaân: ngaøi trôû veà vôùi Thieân Chuùa khoâng
phaûi do nhöõng coá gaéng caù nhaân, maø laø do ôn nhöng khoâng cuûa Thieân
Chuùa. Xaùc tín ñieàu naøy, maø Augustino ñaõ gaén boù, caàu nguyeän, xin ôn
Chuùa ñeå ñoái phoù vaø giaûi thích moät caùch thuyeát phuïc cho hoïc thuyeát
Pelage (ñeà cao yù chí con ngöôøi), ñoàng thôøi ngaøi luoân suy tö thaàn hoïc
veà aân suûng töø goùc ñoä con ngöôøi sa ngaõ vaø toäi loãi. Augustino hieåu
vaø nghieäm ra Thieân Chuùa döïng neân con ngöôøi maø khoâng caàn con ngöôøi,
nhöng Thieân Chuùa khoâng theå cöùu ñoä con ngöôøi neáu khoâng coù söï coäng
taùc cuûa con ngöôøi. Ñieàu naøy dieãn taû tính caùch nhöng khoâng vaø höõu
hieäu cuûa aân suûng. Do ñoù, Augustino luoân ñeà cao ñôøi soáng keát hieäp
vôùi Thieân Chuùa, töùc laø ñôøi soáng noäi taâm, moät ñôøi soáng giuùp con
ngöôøi coù khaû naêng yeâu meán söï thieän vaø laøm söï thieän, moät ñôøi soáng
hoaøn toaøn töï do ñeå xa laùnh toäi loãi, moät ñôøi soáng ñích thöïc laø con
ngöôøi coâng chính nhôø ôn Chuùa (khoâng phaûi laø hình noäm), vaø luoân laøm
taêng trieån ôn Chuùa. Trong aân suûng, Augustino ñaët moái töông giao vôùi
Thieân Chuùa qua giaùo hoäi laø Nhieäm theå cuûa Ñöùc Kitoâ, maø Ñöùc Kitoâ laø
Ñaàu, ñeå cuøng vôùi giaùo hoäi ca tuïng Thieân Chuùa, khoâng phaân bieät
ngöôøi naøo trong giaùo hoäi, duø laø thaùnh thieän hay trong tình traïng toäi
loãi. Ngaøi vieát: “Laïy Chuùa, Chuùa ñaõ roõ con laø ngöôøi theá naøo, vaø
vì lôïi ích maø con ca tuïng Chuùa. Con
laøm vieäc naøy khoâng phaûi vôùi nhöõng lôøi leõ vaø tieáng noùi cuûa xaùc
thòt, maø laø vôùi nhöõng lôøi leõ cuûa linh hoàn vaø tieáng keâu cuûa taâm tö.
Khi con xaáu thì vieäc xöng tuïng cuûa con laø chaùn naûn veà con, khi con toát
thì vieäc xöng tuïng cuûa con laø khoâng gaùn söï ñoù cho con, vì Chuùa giaùng phuùc cho ngöôøi
coâng chính, tröôùc ñoù, Chuùa ñaõ coâng chính hoaù toäi nhaân....; neân vieäc
xöng tuïng cuûa con vöøa thaàm laëng, vöøa khoâng thaàm laëng. Thaät vaäy,
tieáng con thaàm laëng maø loøng con keâu gaøo...” [16].
Augustino taâm söï nhö vaäy vì ngaøi muoán ñeà cao tính thaùnh thieän cuûa
giaùo hoäi. Khoâng phaûi bôûi söï thaùnh thieän cuûa caùc thaønh phaàn trong
giaùo hoäi cho baèng söï thaùnh thieän
cuûa Ñöùc Kitoâ. Chaéc haún, Augustino nhaán maïnh vaán ñeà naøy ñeå phaûn baùc
laïi chuû tröông: chæ coù nhöõng ngöôøi thaùnh thieän môùi thöïc söï laø phaàn
töû cuûa giaùo hoäi (nhoùm Ñonatoâ)[17]
ñoàng thôøi xaùc ñònh moái hieäp thoâng vôùi giaùo hoäi maø Ñöùc Kitoâ vöøa laø
Thieân Chuùa vöøa laø Ñaáng trung gian ñích thöïc, Ngöôøi “ñaõ xuaát hieän
giöõa nhöõng con ngöôøi toäi loãi soáng trong phaän töû vong vaø chia seû phaän
töû vong vôùi loaøi ngöôøi...; quaû thaät xeùt nhö moät con ngöôøi, Ngöôøi laø
trung gian; nhöng xeùt nhö Ngoâi Lôøi thì Ngöôøi khoâng phaûi laø trung gian,
bôûi leõ Ngöôøi ngang haøng vôùi Thieân Chuùa, laø Thieân Chuùa beân caïnh
Thieân Chuùa vaø laø Thieân Chuùa duy nhaát.” [18]
Toùm
laïi vôùi noãi thao thöùc trieàn mieân, Augustino caûm nhaän ñöôïc moái töông
quan maät thieát giöõa con ngöôøi vaø Thieân Chuùa, moái töông quan naøy ñöôïc
xaây döïng treân neàn taûng cuûa aân suûng. Trong tieán trình cöùu ñoä, con
ngöôøi caàn ñöôïc aân suûng taùc ñoäng ñeå trôû veà vôùi Thieân Chuùa vaø ñöôïc
ñoàng hoaù trong Ngöôøi.
4. Ñoàng hoaù vôùi Thieân
Chuùa
Maõi
baên khoaên vôùi noãi aùm aûnh cuûa nhöõng trieát thuyeát duy vaät, hoaøi nghi,
duø ñam meâ xaùc thòt, kieâu ngaïo, thích haùo danh, ñaõ taùc ñoäng xaáu tôùi
cuoäc ñôøi Augustino, nhöng tình yeâu vaø aân suûng cuûa Thieân Chuùa ñaõ thuùc
baùch Augustino tieán böôùc vaø nhaän ra ñích ñieåm ñôøi mình laø Ñöùc
Kitoâ–Ñaáng laø con ñöôøng daãn con ngöôøi ñeán vôùi Thieân Chuùa. Hieäp thoâng
vôùi giaùo hoäi, Augustino raát traân troïng vaø coi ñoù laø moâi tröôøng
thaùnh ñeå con ngöôøi soáng troïn veïn tình huynh ñeä coäng ñoaøn nhaèm hoaøn
thieän baûn thaân vaø ñeå taêng trieån ñôøi soáng noäi taâm cho chính mình.
Thieát nghó, moïi nôi moïi luùc, meï Monica laø ngöôøi baïn ñoàng haønh tin
caån nhaát trong böôùc ñöôøng hoaøn thieän cuûa ngaøi, laø ngöôøi baïn chí coát
ñaõ chia seû nhöõng caûm nghieäm vaø thao thöùc taâm linh quyù giaù nhaát cho
ngaøi. Khi ñoùn taøu ôû Ostia, hai meï con ñaõ chuyeän vaõn vôùi nhau veà moái
töông quan vôùi Thieân Chuùa, Augustino vieát: “ chuùng con boû queân dó
vaõng ñeå höôùng veà töông lai...; cuøng nhau tìm toøi trong chaân lyù hieän
höõu laø chính Chuùa.; chæ coù Chuùa laø vónh cöûu”[19]
vaø hoï ñaõ ngaát ngaây trong nieàm haïnh phuùc thaùnh thieän töïa nhö
ñöôïc thaû hoàn bay leân trôøi cao vaäy. Roõ raøng ñôøi soáng noäi taâm nôi
Augustino thaät phong phuù doài daøo, ngaøi luoân ñaët mình tröôùc maët Chuùa
trong moïi hoaøn caûnh khaùc nhau: “con seõ bieát Chuùa, oâi, Ñaáng bieát
con, con seõ bieát Chuùa, nhö con ñaõ ñöôïc Chuùa bieát con...” [20];
ngaøi luoân yeâu meán, suy tö Lôøi Chuùa vì ñoù laø phöông theá tuyeät haûo ñeå
ñi vaøo ñôøi soáng noäi taâm, ngaøi xaùc tín: trôû veà ñôøi soáng noäi taâm
khoâng nhaèm muïc ñích nhaän ra con ngöôøi thaät cuûa mình, nhöng laø ñeå gaëp
gôõ, thaân thöa vôùi Chuùa. Tuy nhieân, Augustino cuõng nhieàu laàn xao xuyeán
vaø caûm nhaän ñöôïc söï khieáp sôï, haõi huøng khi ñoái dieän vôùi Thieân
Chuùa maø con ngöôøi vaãn ñaày baát xöùng, toäi loãi. Nhöõng luùc nhö theá,
Augustino ñaõ duøng ñöùc tin ñeå thi thoá: “Laïy Chuùa, con coù moät caûm
thöùc khoâng phaûi laø nghi nan, maø laø chaéc chaén raèng Chuùa ñaõ duøng Lôøi
Chuùa maø ñaùnh ñoäng loøng con, con yeâu Chuùa vaø con luoân yeâu Chuùa” [21]Thaät
vaäy, con ñöôøng ñeán vôùi Chuùa cuûa Augustino khôûi ñaàu baèng söï aên naên
hoái caûi, nhöõng gioït nöôùc maét cuûa ngaøi vöøa coù taùc duïng goät röûa
loãi laàm, vöøa dieãn taû loøng khaùt khao maõnh lieät nhö “nai röøng tìm
veà suoái maùt trong...”(Tv41), ñeå luoân vöôn tôùi “queân ñi chaëng
ñöôøng ñaõ qua vaø lao mình veà phía tröôùc” (Pl 3, 13)
Trong
cuoäc bieán ñoåi taâm linh naøy, Augustino luoân yù thöùc raèng Thieân
Chuùa chuû ñoäng taát caû vaø cuõng laø
ñích ñieåm cho con ngöôøi nhaém tôùi, ñoàng thôøi ngaøi cuõng suy tö söï choùng
qua, höõu haïn cuûa con ngöôøi theo nghóa tích cöïc “quaù trình bieán ñoåi
theo thôøi gian coù theå taïo ra moät keát quaû toát ñeïp hôn, ñaày ñuû yù
nghóa hôn. Moãi luùc trong thôøi gian phaûi qua ñi, ñoù laø ñieàu kieän ñeå cho
moïi söï tieán trieån vaø taïo ra caùi môùi trong ñôøi ngöôøi” [22]
Vì theá ngaøi laïc quan, tin töôûng vaøo söï taùc ñoäng cuûa ôn Chuùa.
Nhôø yù chí maø Augustino khieâm nhöôøng soáng
ñôøi caàu nguyeän, ngaøi caàu nguyeän vôùi loøng khaùt khao nhö laø phöông theá thanh luyeän tinh thaàn vaø
theå xaùc ñeå taùi taïo hình aûnh Thieân Chuùa nôi con ngöôøi maø baáy laâu nay
hình aûnh naøy bò lu môø vì toäi loãi. Augustino ñaõ soáng kinh nghieäm baûn
thaân: toäi laø quy thuaän (conversio) taïo vaät vaø töø boû (aversio)
Thieân Chuùa [23]
Thaät vaäy, Augustino luoân duøng yù chí ñeå vöôn leân, vì theo ngaøi con
ngöôøi khoâng theå soáng ngay thaúng neáu khoâng coù yù chí töï do. Do ñoù, söï
töï do choïn löïa ñoái töôïng duy nhaát cuûa ngaøi laø Thieân Chuùa vôùi loøng
yeâu meán kính toân. Cho duø cuõng coù luùc Augustino ôû trong traïng thaùi
traèn troïc“ OÂi, con yeâu Chuùa quaù muoän maøng!” [24]
nhöng ngaøi cuõng caûm nghieäm ñöôïc hieäu quaû cuûa söï keát hôïp thaàn
thieâng giöõa con ngöôøi vaø Thieân Chuùa (Ga15) vaø trong nhöõng thôøi khaéc
laéng ñoïng trong cuoäc soáng, Augustino luoân suy gaãm tính chaát toaøn theå nôi Ñöùc Kitoâ(le Christ
total) vaø soáng nieàm hy voïng laø ñöôïc ñoàng hoaù vôùi Ngöôøi (nos
ipse sumus)
Keát
Xuyeân
qua cuoäc ñôøi vaø nhöõng caûm nghieäm taâm linh cuûa thaùnh Augustino, chuùng
ta cuõng ñöôïc suy tö vaø ñoàng caûm phaàn naøo noãi loøng cuûa moät taâm hoàn
luoân thao thöùc tìm kieám Chaân lyù
cuûa tình yeâu. Chæ coù tình yeâu nôi ÑöùcKitoâ môùi bao dung tha thöù, môøi
goïi con ngöôøi trôû veà. Moät tình yeâu giaûi ñaùp moïi öu tö, khaéc khoaûi
cuûa kieáp ngöôøi. Cuoäc ñôøi thaùnh Augustino ñaõ minh hoaï cho chuùng ta
moät taâm hoàn soáng ñôøi chieâm nieäm,
luoân keát hieäp vôùi Thieân Chuùa qua nhöõng noãi baên khoaên, thao thöùc veà
ñôøi soáng thieâng lieâng. Khoâng nhö caùc giaùo phuï Ñoâng phöông thuôû xöa
tìm kieám Thieân Chuùa trong sa maïc hoang vaéng, xa caùch taát caû, traùi laïi
Augustino ñaõ tìm kieám, gaëp gôõ Thieân Chuùa trong nhöõng lôøi töï söï caù
nhaân cuõng nhö trong khung caûnh ñôøi soáng coäng ñoaøn. Ñoái vôùi ngaøi,
soáng ñöùc aùi chaân thaønh trong coäng
ñoaøn laø linh hoàn cuûa söï troïn laønh,
laøm cho ñôøi noäi taâm cuûa moãi ngöôøi coù chieàu kích voâ bieân vaø
giaù trò vónh cöûu.
Thieån
nghó, noãi thao thöùc cuûa Augustino thôøi xöa
cuõng laø noãi baên khoaên cuûa
ñan só hoâm nay. Baên khoaên, thao thöùc,tìm kieám, khaùt voïng vöôn leân vaø
ñi tôùi... vaãn laø haønh trang coá höõu cuûa moãi ngöôøi cho duø ñang ôû trong
giai ñoaïn naøo, khoâng phaân bieät chöùc vuï, tuoåi taùc, ñòa vò... Caùch
rieâng caùc ñan só (treû) thì coù nhieàu thao thöùc hôn, bôûi vì ngaøn ñôøi
tuoåi treû vaãn laø giai ñoaïn cuûa öôùc mô, ñaày cao voïng, raát lyù töôûng,
haêng say nhieät tình vaø raát nhaïy caûm tröôùc moïi vaán ñeà trong cuoäc
soáng, nhöng cuõng raát moûng doøn, thieáu kinh nghieäm, deã vaáp ngaõ... Caàu
mong chuùng ta cuøng nhau tìm ra nhieàu phöông theá ñeå ñöôïc yeâu meán vaø
soáng keát hieäp vôùi Chuùa trong tình huynh ñeä coäng ñoaøn, nhö lôøi thaùnh
Agustino ñaõ taâm söï: Haõy Yeâu! Roài muoán laøm gì thì laøm. Ñoù laø
noãi thao thöùc tuyeät vôøi nhaát.
[2] Lm
Phan Taán Thaønh OP, Ñôøi Soáng Taâm
Linh, taäp II, tr 93
[3] Lm
JMT Nguyeãn Theá Thoaïi, Giaùo Hoäi Ñi Trong Nhaân Loaïi, tr.128
[4] Lm
Phaïm Vaên Hieàn O.C, Giaùo trình Trieát hoïc “ Trieát Söû Taây Phöông ”,
tr.31
[5]
Augustino, Töï thuaät, q I ,4,16
[6] Augustino, Töï Thuaät, qXI,6,6
[7] Agustino, Töï Thuaät, q XI,7,9.28
[8] Augustino, Töï Thuaät,q VII,9,13;10,16
[9] Augustino, Töï Thuaät, q XI,10,12
[10] Augustino, Töï Thuaät, q XI, 11,13
[11] Augustino, Töï Thuaät, q VI,6,10
[12] Augustino, Töï Thuaät ,q VI, 10 ,17
–11,19
[13]
Augustino, Töï Thuaät, q I,4
[14]
Sö huynh Hoaøng Gia Quaûng FSC, Giaùo trình Thaàn hoïc“Maàu nhieäm AÂn
suûng”, Tp HCM,tr 21
[15]
Augustino, Töï Tthuaät, q I,1,1
[16]
Augustino, Töï Thuaät, q X,2,.2
[17]
Lm Phan Taán Thaønh OP,Ñôøi Soáng Taâm Linh, taäp II, tr.125
[18]
Karl-Heinz Ohlig, Kitoâ hoïc qua caùc taùc giaû, dòch theo Christologie,
tr.308
[19]
Augustino, Töï Thuaät, q IX,10,24
[20] Augustino, Töï Thuaät, qX,1,1
[21] Augustino, Töï Thuaät, q X,6,8
[22]
Georg Lange Meyer,Nhaân vaên luaän Thaàn hoïc qua caùc taùc giaû, , dòch
theo Anthropologie, tr.107
[23]
Hoaønh Sôn, Thaàn Hoïc Thieâng Lieâng, taäp I, tr .361
[24]
Augustino, Töï Thuaät, qX,27,38